Kadın işçi kayıt dışı

Türkiye’de istihdam edilen kadınların yüzde 41.3’ü kayıt dışı çalıştırılıyor. Geçen yıl 500 bin kadın da “ev”de çalışmak için işinden ayrıldı.

Genel-İş Sendikası’nın 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ne atfen her yıl hazırladığı “Kadın Emeği Raporu”nun beşincisi, Türkiye’de kadın olmanın zorluklarını bir kez daha gösterdi:

• Kadınların istihdama katılım oranı yüzde 29.4 iken, bu oran erkeklerde yüzde 65.7.

• “Ailedeki çocuklara veya bakıma muhtaç yetişkinlere bakmak için” işinden ayrılan kadın sayısı geçen yıl 494 bin kişi oldu. 2014’te 465 bin kişiydi.

• 2019’da 11 milyon 741 bin kadın da, ev işleri ile meşgul olduğu için çalışma hayatına katılamadığını belirtti. Sayı 2017’ye göre 581 bin kişi arttı.

• Kadınlarda ortalama işsizlik oranı AB’de yüzde 7.1, OECD ülkelerinde yüzde 5.4 olurken, Türkiye’de yüzde 14. Kasım 2014’te 1 milyon 151 bin kişi olan kadın işsiz sayısı, Kasım 2019’da 1 milyon 755 bine çıktı.

• İstihdam edilen kadınların yüzde 41.3’ü kayıt dışı çalıştırılıyor. Bu kapsamda ücretsiz aile işçisi olarak çalışan kadınların yüzde 94.1 ‘i, kendi hesabına çalışan kadınların yüzde 8 0.8’i kayıt dışı. Ücretlilerde kayıt dışı oranı toplamda yüzde 17.3, kadınlarda yüzde 19.4.

• Geçici istihdam alanları, uzun dönemde kadınlar için işsizlik riskini artırıyor. Kasım 2019’da 2 milyon 596 bin kadın geçici işin bitmesi nedeniyle işsiz kaldı. Ayrıca ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak sürekli işlerde çalışan kadınların kayıt dışı çalışma oranı yüzde 16 iken, bu oran geçici işlerde yüzde 45.

Daha az kazanıyor

• Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre, cinsiyete dayalı ücret açığında (erkek-kadın ücret farkı) dünya ortalaması yüzde 21.4 iken, Türkiye’de bu yüzde 12. Ancak anne olan kadınlar anne olmayan kadınlardan yüzde 30 daha az kazanıyor. Ekonomik krizin etkisi ile 15-24 yaş arası kadın istihdamı 130 bin azaldı, işsizliği 98 bin kişi arttı. İstihdama katılım oranı genç kadınların % 21.4, genç erkeklerde % 43.9. Genç kadınlarda işsizlik oranı % 30.9, genç erkeklerde % 21. Fazla çalışma yaygın Geçen yıl 2 milyon 932 bin kadın haftalık 45 saatten fazla çalıştırıldı ve bunların % 34.4’ü olan 1 milyon 9 bin kişi kayıtdışıydı.

• Eğitim şart . İlköğretim mezunu kadınların istihdama katılım oranı % 26.5 iken, bu oran yükseköğretim mezunlarında % 57.7. Genç kadınlarda işsizlik oranı % 30.9, genç erkeklerde % 21.

Sendikasız çalışma oranı yüzde 93

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “8 Mart Kadın Emeği” adlı raporunda, kadınlarn iş yaşamında yaşadıkları sorunları sıraladı. Rapora göre, resmi sendikalaşma oranı yüzde 14’lerde görülse de, esas oran yüzde 11 olarak hesaplanıyor. Kadın işçilerin ise yüzde 93’ü sendikasız olarak çalışıyor. Buna göre çalışma yaşamında yer alan her 100 kadın işçiden yalnızca 7’sinin sendika üyeliği bulunuyor.

Geçen yıl en az 1745 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirirken, en az 118 kadın işçi hayatını kaybetti. 2016’dan bugüne ise iş cinayetlerinde toplam 452 kadın emekçi yaşamını yitirdi. Yine OECD ülkelerinde kadın istihdamı oranı ortalama yüzde 61 olurken, Türkiye yüzde 28 ile OECD ülkeleri arasında kadın istihdamında son sırada yer alıyor.

Kaynak: Mustafa Çakır/Cumhuriyet