Çocuk emeği sömürüsü dünyada en önemli sorunların başında geliyor. Türkiye’de resmi olmayan verilere göre çalışan çocuk işçi sayısı yaklaşık 2 milyon. Her 10 çocuktan 8’i güvencesiz çalışıyor. ILO verilerine göre dünyada 73 milyonu “tehlikeli” işlerde olmak üzere 152 milyon çocuk işçi bulunuyor.
Çocuk işçilik artıyor, iş cinayetlerine göz yumuluyor! 2019 yılının ilk beş ayında en az 26 çocuk işçi yaşamını yitirdi
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü dolayısıyla yayımladığı raporda çocuk işçiliğin artış gösterdiği belirtildi ve meydana gelen iş cinayetlerine dikkat çekildi.
Rapora göre; Türkiye nüfusunun yüzde 28’ini oluşturan çocukların, 2018’de işgücüne katılım oranı yüzde 2’ye yükseldi. “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” ilan edilen 2018’de çocuk işçi sayısı 7 bin arttı ve Türkiye’de, en çok çocuk iş cinayetinin yaşandığı yıl oldu.
Raporda, çalışan çocukların yüzde 41.4’ü “hane halkı gelirine katkıda bulunmak”, yüzde 28.7’si “hane halkının ekonomik faaliyetine yardımcı olmak” amacıyla çalışmak zorunda olduğunu belirtildi. Bu çocukların yarısının çalışmak zorunda olduğu için okula devam edemediği belirtilen raporda şu bilgilere yer verildi;
‘Çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri’
TÜİK 2012 yılı Çocuk İşgücü Anketi verilerine göre Türkiye’de ekonomik olarak faaliyet gösteren 6-17 yaş grubundaki çocukların yüzde 44,7’si tarım, yüzde 24,3’ü sanayi ve yüzde 31’i hizmetler sektöründe çalışmaktadır.Türkiye’de çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri olan sokakta çalışma, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde çalışma, aile işleri dışında, ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışma aynı zamanda en yaygın alanlar.
5 çocuktan 4’ü kayıt dışı çalışıyor
2016 TÜİK verilerine göre 5 çocuktan 4’ü kayıt dışı çalışıyor. Türkiye genelinde 6-17 yaş grubundaki çocukların haftalık ortalama fiili çalışma süresi 40 saati bulurken, bu süre 15-17 yaş grubundaki çocuklar için 45,8 saat. Okula devam etmeyen çocuklar içinse haftalık ortalama fiili çalışma süresi 54,3 saat ile Türkiye ortalamasının dahi üstünde.Çocuk işçilerin çok geniş bir kesimi hala çocuk emeğinin en kötü biçimlerinden olan tarım sektöründe çalışmaktadır. Tarım sektöründeki çocukların hepsi kayıt dışı. Çocuk ve kadın emeği sömürüsü üzerine kurulu tarım istihdamı artışının yüzde 66’sının ve ücretsiz aile işçilerindeki artışın yüzde 90’ını 6-14 yaş arası çocuklar oluşturmaktadır.
Mülteci/göçmen çocuklar karın tokluğuna çalıştırılıyor
Türkiye’de bulunan yaklaşık 5 milyon göçmen/mültecinin nüfusunun yarısı çocuktur. Özellikle Suriyeli sığınmacı çocuklar, emek piyasasında daha kötü koşullarda ve düşük ücretlerle çalışmakta ve ayrımcılığa uğramaktadırlar.
Stajyer-çırak adıyla, vasıfsız ve ucuz işgücü oluşturuluyor
Türkiye’de yasal kılıf altında meşrulaştırılan çıraklık ve “mesleki eğitim” adıyla stajyerlik de çocuk emeğini sömüren yaygın çalıştırma biçimleridir. Çırak ve stajyer çocuklar, işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinden uzak, sosyal güvenlik korumasından uzak bir biçimde çoğu zaman yetişkinlerle aynı iş yaptırılarak çalışmaya mecbur bırakılmaktadır.
Çocuk işçilik denetlenmiyor
Türkiye’de çocuk işçiliğin bu denli yaygınlaşması ve geldiği boyutun önemli nedenlerinden biri de devletin bu alana ilişkin diğer politikaları ile birlikte denetimsizlik ve cezasızlık politikasıdır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 2010’dan bu yana geçen 9 yılda ancak 416 işyerinde çocuk işçi ihlali tespit etmiştir.
2019 yılının ilk beş ayında en az 26 çocuk işçi yaşamını yitirdi
İSİG Meclisi olarak elimizdeki bilgileri göre; 2013 yılında 59 çocuk, 2014 yılında 54 çocuk, 2015 yılında 63 çocuk, 2016 yılında 56 çocuk, 2017 yılında 60 çocuk, 2018 yılında 67 çocuk ve 2019 yılının ilk 5 ayında ise en az 26 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi.